
Poprawna dykcja ma ogromne znaczenie nie tylko w pracy lektora czy aktora, ale również m.in. nauczyciela, opiekuna klienta, managera czy polityka. Osoby, które mówią wyraźnie i w odpowiednim tempie są odbierane bardziej pozytywnie, wydają się pewne siebie oraz łatwo nawiązują nowe kontakty zarówno na gruncie zawodowym, jak i prywatnym. Warto więc regularnie wykonywać ćwiczenia dykcyjne, zwłaszcza że efektywny trening można przeprowadzić także w domu.
Ćwiczenia na dykcję trzeba rozpocząć od rozgrzewki, która powinna koncentrować się na treningu oddechowym oraz rozluźniającym narządy mowy. Należy pamiętać, że od prawidłowo przeprowadzonej rozgrzewki zależy skuteczność właściwego treningu.
Rozgrzewka, część I – ćwiczenia oddechowe
Podczas rozgrzewki trzeba uwzględnić pracę nad oddechem, ponieważ odgrywa on niezwykle ważną rolę w procesie wydawania dźwięków. W zawodach wymagających umiejętnego operowania głosem niezbędne jest oddychanie przeponą – technika ta umożliwia uzyskanie największej siły głosu i jednocześnie pozwala skutecznie kontrolować zużycie powietrza podczas mówienia. Chociaż takie oddychanie jest zdrowe, to jednak wymaga nauki i świadomego stosowania specjalnych technik.
Naturalnie w trakcie oddychania angażujemy mięśnie klatki piersiowej oraz brzucha, jednak w ten sposób nie można wykorzystać pełnej objętości płuc. Prawidłowa emisja głosu wymaga przyswojenia umiejętności tzw. podparcia oddechowego, polegającego na kontrolowanym przedłużaniu wydechu, możliwego do osiągnięcia wyłącznie poprzez poprawne operowanie przeponą.
W ramach rozgrzewki należy wykonać szereg ćwiczeń oddechowych, które mają na celu zarówno zwiększenie świadomości własnego oddechu, jak i konsekwentne podnoszenie jego jakości.
Przykłady ćwiczeń:
Rozgrzewka, część II – ćwiczenia narządów mowyRozgrzewka, część II – ćwiczenia narządów mowy
Kolejnym etapem treningu mającego na celu poprawę dykcji jest rozluźnienie oraz rozgrzanie narządów mowy. Ćwiczenia powinny obejmować gardło, język, wargi i szczękę. Propozycje ćwiczeń:
Trening właściwy – ćwiczenia dykcji
Właściwe ćwiczenia na dykcję rozpoczynane po rozgrzewce powinny koncentrować się przede wszystkim na pracy z tekstem. Odpowiednia artykulacja jest niezwykle ważna w pracy lektora, dlatego warto regularnie wykonywać przynajmniej kilkuminutowe treningi. Ich podstawą powinny być zwłaszcza ćwiczenia logopedyczne, które pomagają nie tylko polepszyć sposób wymowy, ale też poprawić jej tempo. Warto spróbować wykonywać ćwiczenia przed lustrem, dzięki czemu można dodatkowo popracować nad mową ciała.
Obowiązkową i jednocześnie najważniejszą częścią ćwiczeń na dykcję są różnego rodzaju łamańce językowe. Zdania należy wypowiadać w różnym tempie, powtarzając je kilkukrotnie raz za razem. Najbardziej znane frazy to np.:
Jedna z najbardziej popularnych technik mających na celu naukę prawidłowej dykcji polega na wykorzystaniu korka do wina lub łyżeczki. Korek bądź łyżeczkę trzeba umieścić między zębami, a następnie należy podjąć próbę przeczytania dowolnego tekstu na głos. Ważne, aby starać się wypowiadać słowa bardzo wyraźnie – początkowo może się to wydawać trudne, ale nie warto się zniechęcać. Regularne treningi szybko przyniosą zadowalające efekty.